Startpagina > BIM > Levenscycli

BIM en Levenscyclus van het gebouw

BIM is aanwezig in alle fasen van een bouwproject, van het uitwerken van een programma tot de afbraak van het gebouw.

Kortom, met BIM is er continuïteit gedurende de hele levenscyclus:

  1. Programmeringsfase
  2. Ontwerpfase
  3. Uitvoeringsfase
  4. Beheerfase
  5. Renovatiefase
  6. Afbraakfase

De digitale modellen die tijdens deze verschillende fasen tot stand zijn gekomen, leveren uitgebreide informatie op om een echte, virtuele kopie van het gebouw te verkrijgen.

1. Programmeringsfase

In deze fase bundelt de projecteigenaar de verschillende informatie die nuttig is voor de constructie van een gebouw:

  • Kwantitatieve vereisten: activiteiten, ruimtes en hun eigenschappen (oppervlakken, hoogten, enz.), relaties tussen ruimtes, fysieke omstandigheden (verlichting, verwarming, ventilatie, airconditioning, akoestiek, enz.).
  • Gegevens over het gebied en de omgeving: topografisch plan, stedenbouwkundige voorschriften, geografische ligging, zonlicht, kadastrale informatie, enz.
  • Kwalitatieve elementen: zodat de ontwerper zich een beeld kan vormen van de subjectieve wensen van de klant met betrekking tot de sfeer van het interieur, de indeling van ruimtes, enz.
  • Andere, meer symbolische gegevens: zoals bijvoorbeeld de uitdrukking van een identiteit van het gebouw

Om er zeker van te zijn dat het toekomstige BIM-model optimaal voldoet aan de kwantitatieve en de kwalitatieve eisen van de projecteigenaar, is het goed om zoveel mogelijk gegevens over te dragen in een formaat dat meteen geïntegreerd kan worden in het digitale model.

Deze fase leidt meestal tot een eerste, eventueel volumetrische schets met een weergave van het terrein en volumes die geschikt zijn voor het project.

2. Ontwerp- en studiefase

Deze fase omvat de voorontwerpstudies, de projectstudies en het aanbestedingsdossier.

Door een digitaal 3D-model te maken, kan de projectmanager (architect en studiebureau) de behoeften van de opdrachtgever in overweging nemen en integreren. Naast de geometrie van het project worden alle gegevens over materialen, fysische en mechanische eigenschappen, enz. geregistreerd.

Op basis van al deze gegevens wordt het digitale model een BIM-model, het ultieme samenwerkingsinstrument voor alle partners in het bouwproces.

In dit stadium is het dankzij BIM mogelijk om verschillende simulaties uit te voeren, de kwaliteit van coördinatie tussen de verschillende bouwtechnieken te controleren en studies op vlak van budget en tijd uit te voeren.

3. Uitvoerings- en realisatieplan

In deze fase van het project komt alle know-how van de betrokken bedrijven samen in het digitale model, dat vervolgens het uitvoerings- of realisatieplan voor de bouwwerf wordt.

Dit nieuwe BIM-model kan nauwkeurig hoeveelheden berekenen, kwaliteitsvolle uitvoeringsplannen ontwikkelen, faseringen en budgetten in real time integreren … wat overigens ook het ordermanagement, leveringen, berekeningen en voortgangsrapporten vergemakkelijkt naarmate de werkzaamheden vorderen. Door alle uitvoeringsdocumenten en het verslag van de uitgevoerde werkzaamheden bij afloop van de bouwwerf toe te voegen, verkrijgen we een BIM-model „as-built”, beschikbaar voor de exploitatie van het gebouw.

Toezicht en Beheer ter plaatse in augmented reality

BIM kan vergezeld gaan van digitale tools zoals tablets of „augmented reality”-brillen om bovenop de fysieke bouwwerf het virtuele BIM-model te plaatsen. Driedimensionaal scannen gaat ook perfect samen met BIM. Hierbij wordt het gehele bouwwerk of een deel ervan gescand en vergeleken met het digitale model. Daardoor is het bijvoorbeeld mogelijk om toleranties te controleren vooraleer de afwerkingen plaatsvinden.

4. Beheer- exploitatie en onderhoudsfase

De kosten van een gebouw beperken zich niet tot de bouw ervan. Bij een levensduur van dertig tot vijftig jaar komt 75% van de totale kostprijs van een gebouw voort uit de exploitatie ervan.

BIM voor Beheer, Exploitatie en Onderhoud (of BIM BEO) omvat een reeks acties, waaronder:

  • optimalisering van de technische installaties van het gebouw: optimalisering van het water- en elektriciteitsverbruik, enz.
  • onderhoud van het gebouw: technisch onderhoud, preventief onderhoud
  • beheer van de verschillende ruimtes in het gebouw: verhuur, plaatsbeschrijving, enz.
  • financieel beheer: planning van de uitgaven,
  • verspreiding van informatie onder de gebruikers van het gebouw.

Kortom, het BIM-model optimaliseert de onderhoudbaarheid van het gebouw, wat op alle niveaus van cruciaal belang is.

De digitale weerspiegeling van het gebouw

Om ervoor te zorgen dat het BIM-model voor exploitatie echt efficiënt is, is het nodig om verder te kijken dan het ontwerpmodel. Het is belangrijk om dit ontwerpmodel aan te vullen met alle betrouwbare gegevens uit het verslag van de uitgevoerde werkzaamheden (of as-built). Op die manier wordt het model een weerspiegeling van het gebouw, met updates gedurende de gehele levenscyclus van het gebouw.

Dankzij een permanente synchronisatie van de gegevens is het mogelijk om in real time een link te behouden tussen de fysieke en digitale wereld, waardoor het BIM BEO-model kan evolueren tot een echte „digitale tweelingbroer” van het gebouw.

Deze digitale tweelingbroer kan bijvoorbeeld in real time toezicht houden op de bezetting en het ruimtegebruik van het gebouw om de kosten voor verlichting, verwarming, ventilatie en airconditioning (HVAC) te helpen drukken en om informatie te verstrekken voor een beter ruimtegebruik.

5. Renovatiefase van het gebouw

Bij elk renovatieproject is het nodig om vooraf het benodigde budget te evalueren en de mogelijke risico’s voor de belanghebbenden tijdens de werken in kaart te brengen.

In het geval van de inrichting kunnen de opdrachtgever, de architecten en de studiebureaus het „as-built” BIM-model gebruiken om elektriciteits-, sanitaire en vloeistofnetwerken gemakkelijk te identificeren.

In het geval van grotere renovaties, beschikken zij ook over betrouwbare informatie in verband met structurele elementen en bouwprocessen.

Het digitale BIM-model is ideaal om zoveel simulaties uit te voeren als nodig is door meerdere parameters telkens te wijzigen. Dankzij nauwkeurige en betrouwbare resultaten kunnen architecten en studiebureaus het optimale scenario kiezen, waardoor de kans op een succesvol resultaat vergroot.

Bij renovaties van een bestaand project waarvan geen BIM-model beschikbaar is, is het gebruik van het „Scan to BIM”-proces en puntenwolken een interessante technologie, om geschatte en onnauwkeurige handmatige metingen te vermijden.

6. Afbraak van een BIM-gebouw

Een BIM-model kan ook heel nuttig zijn vóór de afbraak van een gebouw. Het bevat alle informatie over de materialen, de gebruikte constructie-elementen en hun positie. Doordat deze constructie-elementen traceerbaar zijn, is het mogelijk om ze te ontmantelen en de recyclagemogelijkheden en evacuatiebeperkingen te evalueren. Indien mogelijk komen de materialen van het te slopen gebouw vervolgens in een circuit van circulaire economie terecht.

Deconstruction & Recovery Information Modeling (DRIM)

Dit concept, dat reeds verwezenlijkt is in Engeland, past binnen het idee van duurzame afbraak: selectieve deconstructie, hergebruik van materialen, databank van materialen, enz.